تجهیزات مختلف تابلو برق صنعتی
در این مقاله به معرفی تجهیزات مختلفی که در تابلوهای برق صنعتی به کار می روند می پردازیم. شناخت دقیق این تجهیزات و آشنایی با نحوه عملکرد آنها برای طراحی تابلوهای برق امری ضروری است. آموزش مونتاژ تابلو برق به افراد علاقه مند به کار در این حوزه، می تواند برای طراحی دقیق تر تابلوهای برق بسیار موثر باشد. در این مقاله ابتدا به معرفی تجهیزات مدارهای قدرت می پردازیم:

کلید قطع کننده مدار یا Circuit Breaker
تجهیزات مختلف تابلو برق صنعتی

کلید قطع کننده مدار یک کلید قدرت دستی است که می تواند شرایط اتصال کوتاه و یا اضافه بار را تشخیص دهد. معمولترین کلید قطع کننده مدار، نوع حرارتی مغناطیسی آن است. این نوع کلید، شرایط اتصال کوتاه را به صورت مغناطیسی و شرایط اضافه جریان را به صورت حرارتی تشخیص می‌دهد و در صورتی که هر یک از موارد فوق اتفاق افتاده باشد، مدار را قطع می کند.

استارتر موتور

استارتر موتور یک دستگاه یا ترکیبی از چند دستگاه برای تامین برق و کنترل موتورهاست. یک استارتر موتور در حالت کلی دارای کنتاکتور، سافت استارتر، درایو فرکانس متغیر و … است اما حداقل دستگاههای ایمنی قدرت زیر را داراست :

دستگاههای قطع کننده: روشی برای قطع کردن برق به صورت دستی
حفاظت از مدار و موتور در برابر اضافه بار: قطع شدن اتوماتیک برق در شرایط اضافه بار برای جلوگیری از داغ شدن سیم ها و آتش سوزی
استارتر FVNR

FVNR مخفف Full Voltage Non Reversing به معنای ولتاژ کامل بدون معکوس شدن است. استارتر FVNR یک کنترلر موتور سه فاز با یک کنتاکتور است. به این نوع استارتر، استارتر عبور از خط یا استارتر ATL نیز می‌گویند. ATL مخفف Across the Line است. کنتاکتور با باز و بسته کردن مدار قدرت، موتور را خاموش و روشن می کند. منظور از ولتاژ کامل و معکوس نشدن در نام این استارتر در ادامه آورده شده است:

ولتاژ کامل : کنتاکتور به سادگی مدار قدرت موتور را باز و بسته می کند.

معکوس نشدن: موتور نمی تواند با یک کنتاکتور در جهت عکس بچرخد.

استارتر FVR

استارتر FVR یک کنترلر موتور سه فاز با دو کنتاکتور برای موتور است. این استارتر به جای استفاده از یک کنتاکتور برای باز و بسته کردن مدار قدرت و خاموش و روشن کردن موتور، از دو کنتاکتوراستفاده می کند تا بتواند جهت چرخش موتور را کنترل کند. جهت چرخش موتور سه فاز با تغییر اتصال هر دو فاز دلخواه از سه فاز تغییر می کند.

سافت استارتر

سافت استارتر یک کنترلر برای موتور سه فاز است. به جای اینکه مدار قدرت مانند مواقعی که از کنتاکتور استفاده می شود به سادگی و به صورت آنی باز و بسته شود، سافت استارتر ولتاژ موتور را به صورت تدریجی افزایش یا کاهش میدهد و موتور را روشن یا خاموش می کند و این باعث می شود از وارد شدن شوک الکتریکی و مکانیکی جلوگیری شود و عمر مفید موتور افزایش یابد.

سافت استارتره ها گرانتر از کنتاکتور موتورها هستند اما این مزیت را دارند که شوک های الکتریکی و مکانیکی زمان روشن و خاموش کردن موتور را حذف می کنند.

درایو فرکانس متغیر

درایو فرکانس متغیر نیز یک کنترلر برای موتور سه فاز است. به جای افزایش یا کاهش تدریجی ولتاژ موتور مانند سافت استارتر برای خاموش و روشن کردن موتور، درایوهای فرکانس متغیر امکان کنترل سرعت موتور در هر زمان اجرای موتور را فراهم می آورند. درایوهای فرکانس متغیر گرانتر از سافت استارتر ها هستند اما امکان کم=نترل سرعت موتور در هر زمان را فراهم می آورند.

تجهیزاتی که در ادامه آورده می شود، تجهیزاتی هستند که در مدارات فرمان مورد استفاده قرار می گیرند:

رله های کنترل

رله های کنترلی کلیدهایی هستند که با جریان برق کار می کنند و برای روشن یا خاموش کردن سایر دستگاهها مانند کنتاکتورها و .. مورد استفاده قرار می گیرند.

رله های زمانی

رله هایی با تایمرهای داخلی هستند و با جریان برق کار می کنند. رله های زمانی دستگاههای دیگر را در یک زمان مشخص روشن یا خاموش می کنند.

کنترلرهای منطقی برنامه پذیر یا PLC

کنترلرهای منطقی برنامه پذیر یا همان PLC ها مجموعه ایی از المان های کنترلی مانند رله ها و تایمر ها در یک پکیج هستند که می توانند برنامه ریزی شوند. PLC ها توسط شرکت های مختلف و در مدل های بسیار متنوعی عرضه می شوند که باتوجه به نوع کاربرد باید مناسبترین مدل انتخاب گردد.

واسط بین انسان و ماشین یا HMI

HMI مخفف Human Machine Interface و به معنای واسط بین انسان و ماشین است. HMI ها در واقع یک رابط کاربری برای اتصال اپراتور به کنترلر سیستم صنعتی هستند.